Amur Parsı (Leoparı)
Amur parsı (leoparı), Rusya ve Çin’de yaşayan özel bir leopar türüdür. Dünyada çok az kaldığı için, en nadir büyük kedilerden biri sayılır. Uluslararası doğa koruma listelerinde “kritik tehlike altında” olarak gösterilmektedir.
Amur leoparı, diğer leoparlardan özellikle kışın kolayca ayırt edilir. Çünkü kış geldiğinde kürkü çok kalın, yumuşak ve krem renginde olur. Yan taraflarında, içi koyu renkli, kalın halkalara benzeyen benekler vardır.
Kışın kürkü bazen açık sarı, bazen altın rengi ya da kırmızımsı sarı olabilir. Yaz geldiğinde ise kürkü daha parlak ve canlı görünür.
Amur leoparları çok büyük değildir. Erkekler, dişilerden biraz daha büyüktür. Vücutlarının üzerinde büyük siyah benekler, başlarında ise daha küçük noktalar bulunur. Sırtındaki ve yanlarındaki benekler halka şeklindedir. Göğsündeki büyük siyah benekler ise sanki bir kolye gibi görünür.
Kuyruğunun üzerinde de benekler vardır ve kuyruğunun ucunda dört siyah halka bulunur.
Amur leoparları, Rusya’nın güneydoğusundaki Primorye bölgesinde ve Çin’in kuzeyinde yaşar. Bu hayvanlar, soğuk havaya ve çok kar yağmasına alışkındır.
Genellikle dağlık ormanlarda yaşarlar. Bu ormanlarda hem geniş yapraklı hem de iğne yapraklı ağaçlar bulunur. Yaşadıkları bölgelerde yılın ortalama sıcaklığı yaklaşık 1,5 derece civarındadır, yani oldukça soğuktur.
Yaşam Tarzları
Amur leoparları yalnız yaşamayı severler. Sadece anneler yavrularıyla birlikte vakit geçirir. Yazın da kışın da genelde gündüzleri aktiftirler.
Her leoparın kendine ait bir yaşama alanı vardır. Bu alanın büyüklüğü, leoparın cinsiyetine, yaşına ve ailesine göre değişir. Kimi zaman iki leoparın alanı biraz kesişebilir, ama bu çok nadir olur.
Leoparlar, avlanırken hep aynı yolları ve dinlenme yerlerini kullanırlar. Genellikle geyik ve benzeri toynaklı hayvanların bulunduğu yerlerde yaşarlar. Eğer bu hayvanlar azsa, leoparlar çok daha geniş alanlara yayılır.
Avlanırken güçlü gözleri ve kulaklarını kullanırlar. Avlarına sessizce yaklaşır, çok yakın mesafeye geldiklerinde birden üzerine atlayarak yakalarlar. Sonra avlarını boğarak öldürürler.
Amur leoparları, birbirleriyle konuşmak için hırlama, miyavlama, mırıldanma gibi sesler çıkarır. Onların özel kükreme sesi, testere kesme sesine benzetilir. Yavrular ise annelerine tatlı bir “urr-urr” sesiyle seslenir.
Beslenme
Amur leoparları et yiyen hayvanlardır (etobur). Doğada en çok geyik türlerini avlarlar: Sibirya karacası, Mançurya geyiği, misk geyiği ve hatta yaban domuzu onların favorilerindendir.
Bazen daha küçük hayvanları da yakalarlar. Tavşan, fare, kuş ve porsuk da menülerinde olabilir. Çok nadir de olsa genç ayı yavrularını avladıkları olur.
Yavrularına bakan anne leoparlar, sık sık geyik çiftliklerinin yakınında bulunur. Çünkü çiftliklerde çok sayıda evcil geyik vardır. Bu da zor zamanlarda anne leopar ve yavruları için güvenilir bir yiyecek kaynağı olur.
Çiftleşme ve Yavrulama
Amur leoparları çiftleşme zamanı geldiğinde erkekler ve dişiler bir araya gelir. Dişi leoparlar yaklaşık 3 ay süren hamilelikten sonra 2-3 yavru dünyaya getirir.
Yeni doğan yavrular çok küçüktür ve sadece 500-700 gram ağırlığındadır. Doğduklarında gözleri kapalı olur. 7-10 gün sonra gözlerini açar, 12-15 gün sonra emeklemeye başlarlar.
Yaklaşık 2 aylıkken inlerinden çıkar ve et yemeye başlarlar. 3 aylık olduklarında annelerinin sütünü bırakırlar. Yine de anneleri onları 5-6 ay boyunca emzirmeye devam eder.
Yavrular, 2-3 yaşına geldiklerinde tamamen bağımsız olur. Ama genellikle 1,5-2 yaşına kadar annelerinin yanında kalır ve avlanmayı öğrenirler.
Amur leoparları 2-3 yaşında üreme olgunluğuna ulaşır ve 10-15 yaşına kadar yavru sahibi olabilirler.
Popülasyon
Amur leoparları dünyada çok azdır. Uzmanlara göre, toplam 60’tan daha az birey kaldığı tahmin ediliyor.
Bu yüzden Amur leoparları, doğa koruma listelerinde “kritik tehlike altında” olarak gösterilmektedir. Yani bu özel leoparlar, çok ciddi şekilde tehlike altında ve sayıları her geçen gün azalıyor.
Amur parsının nesli neden tükeniyor?
Amur leoparlarının sayısı çok azaldı çünkü yaşam alanları daraldı. Ormanlar kesildi, kar ve dağlık alanlarda insan yerleşimleri arttı.
Ayrıca leoparların avlayabileceği geyik ve diğer hayvanlar azaldı. Bu da onların yiyecek bulmasını zorlaştırıyor.
Bazı insanlar da maalesef leoparları derileri ve kürkleri için avlıyor. Tüm bunlar, Amur leoparlarının neslinin tükenmesine neden oluyor.
Yani Amur leoparları, doğada yaşamak için daha çok orman ve güvenli alanlara ihtiyaç duyuyor.
Amur parsları, yaşadıkları ormanlardaki diğer hayvanların sayısını ve sağlığını kontrol eder. Özellikle geyik ve yaban domuzları gibi hayvanları avlayarak, ekosistemde dengeyi sağlarlar.
Yani Amur leoparları, ormanın sağlıklı kalmasına yardımcı olan çok önemli hayvanlardır.
Amur ne demek?
“Amur” kelimesi, Rusya ile Çin arasında akan büyük bir nehrin adıdır. Amur leoparı da bu bölgede yaşadığı için “Amur” adıyla anılır.
Kaynak: https://animalia.bio/amur-leopard
Diğer vahşi kedi türleri
- Serval Kedisinin Özellikleri ve Yaşamı
- Su Seven Kedi: Jaguar!
- Kediyi Andırsa da O Bir: Jenet
- Balıkçı kedi
- Asya’nın Borneo adasına özgü Borneo altın kedisi
