Monitor Kertenkele
Monitör kertenkeleleri, Varanus cinsine giren büyük bir kertenkele grubudur. Pek çok farklı türü vardır ve boyut ve görünüm bakımından büyük farklılıklar gösterir. Monitör kertenkeleleri hakkında ne yedikleri, nerede yaşadıkları hakkında bilmeniz gerekenleri burada bulabilirsiniz.
Avustralya’da 25’ten fazla monitör kertenkele türü vardır ve bunların boyutları türlerine göre farklılık gösterir; en büyüğü 2 metreden uzundur. Hepsinin de ciddi yaralanmalara neden olabilecek, keskin dişleri ve pençeleri vardır.
Birçoğu insanlara karşı temkinlidir ve genellikle insanla karşılaştıklarında kaçarlar. Monitor kertenkeleler tehdit edildiğinde, kovalandığında veya köşeye sıkıştırıldığında arka ayakları üzerinde yükselerek sert tıslama sesleri çıkarırlar. Diğer adıyla goanna olan bu tür Avustralya’nın her yerinde koruma altındadır.
Monitör kertenkelelerinden uzak durursanız herhangi bir tehlike oluşturmazlar, ancak çocukları ve evcil hayvanları onlardan uzak tutmak en doğrusudur.
Monitör Kertenkelesi Nedir?
Monitör kertenkelesi, Varan ailesinin bir üyesidir. Varanus veya Lanthanotus cinsine ait olabilirler. Çok sayıda farklı monitör kertenkelesi olduğundan görünümleri farklılık gösterebilir. Genel olarak monitör kertenkelelerinin çoğu, uzun kuyruklu ve iyi gelişmiş bacaklara sahip ağır cüsseye sahiptir. Bu kertenkelelerin başları ve boyunları uzundur. Pek çok sürüngen gibi onların da yılanın diline benzeyen uzun, çatallı dilleri vardır.
Dünyanın bazı yerlerinde goannas olarak bilinen monitör kertenkeleleri ilk olarak yaklaşık 15 milyon yıl önce Miyosen döneminde ortaya çıkmıştır. Miyosen dönemi nedir? Soyu tükenmiş bir monitör türünün fosillerine bakacak olursak, bu kertenkelelerin en büyüğü 7 metre uzunluğa ve 600 kilogram ağırlığa kadar büyüyebileceğini gösteriyor.
En küçük monitörler yalnızca 20 santimetre uzunluğundayken en büyüğü olan Komodo ejderi 3 metre uzunluğa ulaşabiliyor. Ortalama olarak çoğu monitörün uzunluğu uçtan kuyruğa kadar 1 ila 3 metre arasındadır.
Renkleri bulunduğu ortama ve nereden geldiğine bağlıdır. Çöl iklimine özgü monitörler normalde turuncu veya sarı renkteyken, suya yakın veya ağaçlarda yaşayanlar ise kahverengiyi andırır . Bazılarının derisinde yaşlarına veya türlerine bağlı olarak lekeler, benekler bulunur.
Monitör Kertenkeleleri Nerede Yaşar?
Monitör kertenkeleleri, türlere bağlı olarak birçok farklı bölgeye özgüdür. Genel olarak bu kertenkeleler sıcak iklimleri severler ve güneşin tadını çıkarmaktan hoşlanırlar. Bazı türler suya yakın yerlerde veya kanalların kıyılarında toprağı kazarlar.
Monitör kertenkeleleri vahşi doğada birkaç farklı kıtada bulunur. Afrika’da monitörler çoğunlukla Sahra’da yaşar ancak kuzeybatı hariç kıtanın her yerinde bulunabilirler. Avustralya’da ve Pasifik Okyanusu’nun güneybatısındaki adalarda çeşitli türler yaşamaktadır. Monitörler, birkaç ada da dahil olmak üzere güney ve güneydoğu Asya’nın her yerinde bulunabilir. Monitör kertenkeleleri ABD’ye özgü olmasa da şu anda Florida’nın bazı bölgelerinde istilacı bir tür olarak listeleniyor.
Monitör Kertenkeleleri Neyle Beslenir?
Çoğu monitör kertenkelesi etoburdur ve hemen hemen her şeyi yerler. Vücutları onları hem suda hem de karada iyi bir yırtıcı olarak uyarlanmıştır. Uzun kuyrukları dümen görevi görerek suda süzülmelerine yardımcı olur. Bu onları gerçekten iyi yüzücüler yapar ve yumuşakçalar, kaplumbağalar gibi diğer deniz hayvanlarının yanı sıra balık yakalamada da başarılıdırlar.
Karada yaşayan monitör kertenkeleleri yakalayıp yutabilecekleri her şeyi yerler. Uzun pençeleri vardır ve şaşırtıcı derecede hızlı hareket edebilirler. Ne avlayacakları kertenkelenin büyüklüğüne bağlıdır.
- Böcekler
- Yengeçler
- Kuşların veya diğer sürüngenlerin yumurtaları
- Küçük sürüngenler
- Örümcekler
- Amfibiler
Monitör kertenkeleleri ayrıca leş veya başka bir hayvanın avından kalan artıkları da yerler. Çürüyen et kokusu onları cezbeder. Çoğu monitör kendi boyut aralığındaki avları yakalamaya çalışırken, bir monitör kertenkelesi olan Komodo ejderi manda büyüklüğündeki avları bile avlayabilir.
Bazı monitör türleri meyve de yiyor. Gray’in monitörü çoğunlukla et yesede, meyve de yedikleri bilinir. Buda onları hem etobur hem de etobur yapar. Araştırmaya göre, Kuzey Sierra Madre ormanı monitörü çoğunlukla meyvelerle beslense de et yedikleri de bir gerçektir.
Monitör Kertenkele Türleri
50’ye yakın monitör kertenkele türü bulunmaktadır. Bunlardan 27’si yalnızca Avustralya’da yaşıyor. Bu türler içinde su, yarı su veya ağaç monitörleri gibi farklı monitör türleri vardır.
Ağaçta yaşamayı seven monitör türleri bataklıkların ve tropik ormanların ağaç tepelerinde yaşamayı severler. Yüksekten aşağıya bakarak avlarını gözetleyebilirler. Oldukça keskin bir görüşe sahipler ve keskin pençeleriyle ağaçlardan hızlıca aşağı inebilirler.
Yarı suda yaşayan monitörler zamanlarının bir kısmını suda, bir kısmını da karada geçirirler. Gündüzleri uyuyacakları yuvada vaktini geçirirler. Su monitör kertenkeleleri gerçekten iyi yüzücülerdir ve nefes almak için yukarı çıkmalarına gerek kalmadan suyun altında birkaç dakika kalabilirler.
Monitör Kertenkeleleri Evcilleştirilir mi?
Bazı insanlar, evcil hayvan olarak sürüngenlere sahip olmaktan hoşlanır. Kertenkeleleri evcil hayvan olarak beslemenin hem artıları hem de eksileri vardır. İyi yanlarından biri, ne yedikleri konusunda seçici olmamalarıdır.
Dezavantajı ise monitör kertenkelelerinin çok hızlı büyümesidir, bu nedenle onların rahatça yaşamasını sağlayacak yeterli alana sahip olmanız gerekir. Büyüdükçe daha fazla yiyeceğe ihtiyaç duyacaklar, bu da her yönden sizi zorlayacaktır.
Monitör kertenkelelerinin vahşi hayvanlar olduğunu ve agresif olabileceğini unutmayın. Tehdit edildiklerini hissettiklerinde keskin pençelerini ve kırbaçlayan kuyruğunu kullanmaktan çekinmezler. Evcil hayvan olarak monitör kertenkelelerinin çocukları veya diğer küçük ev hayvanlarını ısırdığı bilinmektedir.
